شرایط نگهداری مواد شیمیایی در انبار
مواد شیمیایی می توانند خطرات مختلفی برای انسان و محیط زیست داشته باشند. به همین دلیل است که باید به نگهداری و انبار کردن آنها توجه ویژه ای شود. هرکدام از مواد شیمیایی دارای ویژگی ها و خطرات مختلفی هستند که با مطالعه صفحات ایمنی مواد شیمیایی (MSDS) میتوان این اطلاعات را بدست آورد. سایت تمادکالا فایل MSDS مواد شیمیایی ای که به فروش میرساند را در صفحه فروش محصول در اختیار خریداران قرار میدهد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد برگه ایمنی مواد شیمیایی، میتوانید مقاله “MSDS چیست؟” را مطالعه فرمایید.
اصلی ترین اصل در نگه داری مواد شیمیایی، توجه به این نکته است که مواد شیمیایی که بایکدیگر سازگار نیستند، نباید از لحاظ فیزیکی نزدیک به یکدیگر نگه داری شوند. در ادامه به مراحل انبار کردن مواد شیمیایی اشاره خواهیم کرد.
انبار کردن مرحله به مرحله مواد شیمیایی
- گروه های مواد شیمیایی که با یکدیگر سازگار نیستند را شناسایی کنید.
- مشخص کنید هرکدام از مواد شیمیایی موجود در کدام دسته هستند و آنها را در کنار یکدیگر قرار دهید.
- حال با توجه به فضای موجود و توصیه های گفته شده، سعی کنید هر دسته از مواد شیمیایی که با یکدیگر سازگار نیستند را به دور از یکدیگر نگهداری کنید.
در جدول زیر، گروه های اصلی مواد شیمیای و وضعیت سازگاری آن با دیگر گروه ها آورده شده است. ستون سمت راست، گروه ماده و ستون سمت چپ، شماره گروه هایی است که این گروه با آنها ناسازگار است:
| RGN | Reactivity Group | Incompatible With RGN: |
| 1 | Acids, Mineral, Non-Oxidizing | 4-15,17-26,28,30-34,101-107 |
| 2 | Acids, Mineral, Oxidizing | 3-34,101-103,105-107 |
| 3 | Acids, Organic | 2,4,5,7,8,10-12,15,18,21,22,24,265,33,34, 102-105,107 |
| 4 | Alcohols and Glycols | 1-3,8,18,21,25,30,34,104,105,107 |
| 5 | Aldehydes | 1-3,7,8,10,12,21,25,27,28,30,33,34,104,105, 107 |
| 6 | Amides | 1,2,21,24,104,105,107 |
| 7 | Amines, Aliphatic and Aromatic | 1-3,5,12,17,18,21,24,30,34,104,105, 107 |
| 8 | Azo Compounds, Diazo Compounds and Hydrazines | 1-5,9,11-13,17-23,25,30-34, 102-107 |
| 9 | Carbamates | 1,2,8,10,21,22,25,30,104, 107 |
| 10 | Caustics | 1-3,5,9,13,17-19,21,22,24-27,32,34,102,103, 107 |
| 11 | Cyanides | 1-3,5,9,13,17-19,21,22,24-27,32,34,102,103, 107 |
| 12 | Dithiocarbamates | 1-3,8,17-19,21,25,30,34,103,104, 107 |
| 13 | Esters | 1,2,8,10,21,25,102,104,105, 107 |
| 14 | Ethers | 1,2,104, 107 |
| 15 | Fluorides, Inorganic | 1-3, 107 |
| 16 | Hydrocarbons, Aromatic | 2,104, 107 |
| 17 | Halogenated Organics | 1,2,7,8,10,11,20-23,25,30,104,105, 107 |
| 18 | Isocyanates | 1-4,7,8,10-12,20-22,25,30,31,33, 104-107 |
| 19 | Ketones | 1,2,8,10,11,20,21,25,30,104,105, 107 |
| 20 | Mercaptons and Other Organic Sulfides | 1,2,8,17-19,21,22,25,30,34,104,105, 107 |
| 21 | Metals, Alkali and Alkaline Earth Elemental | 1-13,17-20,25-27,30-32,34,101-104,106, 107 |
| 22 | Metals, Other Elemental and Alloys as Powders, Vapors or Sponges | 1-3,8-10,17,18,20,28,30,34,102-104,106, 107 |
| 23 | Metals, Other Elemental and Alloys as Sheets, Rods, Drops, Moldings | 1,2,8,17,102-104, 107 |
| 24 | Metal and Metal Compounds, Toxic | 1-3,6,7,10,26,30,34,102,103,106, 107 |
| 25 | Nitrides | 1-5,8-13,17-21,26-27,30,31,34,101-104,106, 107 |
| 26 | Nitrites | 1-3,10,21,24,25,30,104,105, 107 |
| 27 | Nitro Compounds, Organic | 2,5,10,21,25,104,105, 107 |
| 28 | Hydrocarcons, Aliphatic, Unsaturated | 1,2,5,22,30,104, 107 |
| 29 | Hydrocarbons, Aliphatic, Saturated | 2,104, 107 |
| 30 | Peroxides and Hydroperoxides, Organic | 1,2,4,5,7-9,11,12,17-22,24-26,28,31-34,101-105, 107 |
| 31 | Phenols and Cresols | 1,2,8,18,21,25,30,34,102-105, 107 |
| 32 | Organophosphates, Phosphothioates, Phosphodithioates | 1,2,8,10,21,30,34,104,105, 107 |
| 33 | Sulfides, Inorganic | 1-3,5,8,18,30,34,102-104,106, 107 |
| 34 | Epoxides | 1-5,7,8,10-12,20-22,24,25,30-33,102,104,105, 107 |
| 101 | Combustible and Flammable Materials, Misc. | 1,2,21,25,30,102,104,105, 107 |
| 102 | Explosives | 1-3,8,10,13,21-25,30,31,33,34,101,105-105, 107 |
| 103 | Polymerizable Compounds | 1-3,8,10-12,21-25,30,31,33,102,104,105, 107 |
| 104 | Oxidizing Agents, Strong | 1,3-9,11-14,16-23,25-34,101-103,105, 107 |
| 105 | Reducing Agents, Strong | 1-8,12,13,17-20,26,27,30,31,32,34,101-104,106, 107 |
| 106 | Water and Mixtures Containing Water | 1,2,8,18,21,22,24,25,33,105, 107 |
| 107 | Water Reactive Substances | ALL! |
ویژگی های انبار نگهداری مواد شیمیایی
- بهترین گزینه برای نگهداری مواد شیمیایی، کابینت های در دار یا قفسه های دارای لبه است(که مانع از سر خوردن و افتادن ظرف ماده روی زمین بشود).
- قفسه های مواد شیمیایی باید به محکمی به زمین و دیوار گیچ شده باشند.
- محل نگهداری مواد شیمیایی باید دارای قفل باشد و علامت خطر مواد شیمیایی نیز در ورودی آن نصب شده باشد.
- محل نگهداری مواد شیمیایی باید دارای سیستم تهویه مناسب باشد.
برگه های ایمنی مواد شیمیایی باید در نزدیکی کمد و در دسترس باشند.
- لازم است محل نگهداری مواد شیمیایی دارای کپسول آتش نشانی(نوع مناسب با ماهیت ماده انبار شده) باشد. کپسول آتش نشانی پودری برای مواد شیمیایی گزینه مناسب تری است.
- همچنین باید در آزمایشگاه دو سطل ماسه خشک نیز برای اطفا حریق موجود باشد.
- لازم است در نزدیکی محل انبار مواد شیمیایی، دوش آب سرد برای شستشو موجود باشد.
- محل انبار کردن مواد شیمیایی باید دارای گذرگاه شیبدار در ورودی و خروجی انبار باشد. این شیب جلوی نشست مواد شیمیایی مایع به خارج از انبار را می گیرد.
- دفتر انباردار باید جدا از محل نگهداری مواد شیمیایی باشد.
- در صورت وجود پنجره، باید از سایه بان استفاده شود تا جلوی ورود نور مستقیم خورشید به انبار گرفته شود.
- دمای انبار باید مناسب با موادی باشد که در انبار نگهداری میشوند. ممکن است لازم باشد برای برخی مواد از یخچال یا فریزر استفاده شود.
در بالا به نکات کلی اشاره شد که بیشتر به ویژگی های انبار نگهداری مواد شیمیایی مربوط هستند. در ادامه به برخی روشهای کلی دسته بندی و نگهداری مواد اشاره خواهد شد.
دسته بندی مواد شیمیایی در انبار
بهترین دسته بندی برای انبار کردن مواد شیمیایی، در وهله اول دمای مناسب برای نگهداری مواد است. بر این اساس لازم است که مواد بر اساس دمای نگهداری آنها از یکدیگر جدا شوند تا در انبارهایی با دماها و شرایط مختلف نگهداری شوند.
دسته بندی ای که در ادامه خواهد آمد، صرفا یک دسته بندی پیشنهادی است. این دسته بندی برای دسترسی راحتتر به ماده مورد نظر طراحی شده است.
1. مایعات و حلال ها
لازم است تا مایعات و حلال ها بدلیل ملاحظاتی که برای آنها وجود دارد، در قفسه ای جداگانه نسبت به دیگر مواد جامد یا گاز دسته بندی شوند. در دسته بندی این مواد نیز میتوان آنها را به دسته های مختلف تقسیم کرد:
- اسیدها، بازها و مواد خورنده: توصیه میشود این مواد بدلیل خورندگی ای که دارند، در قفسه ای جداگانه نگهداری شوند. همچنین بهتر است قفسه آنها دارای در باشد که ظروف از روی آن نیافتند یا روی کسی نریزند.
- مواد قابل اشتعال: این مواد لازم است در قفسه ای جداگانه نگهداری شوند و از حرارت، نور و ضربه حفاظت شوند.
- سایر مایعات: سایر مایعات که در گروه های بالا نمیگنجند را نیز میتوان بر اساس ویژگی هایشان به صورت جداگانه ای دسته بندی کرد.
2. گازها
این مواد در استوانه های خاصی نگهداری میشوند و لازم است که از دیگر مواد جدا باشند. همچنین باید در مقابل ضربه نیز از گازها محافظت صورت بگیرد.
3. جامدات
- آلی
- معدنی
- فلزی
- دسته بندی بر اساس توع فلز: در این دسته بندی جامدات برپایه نوع ترکیب فلزی درون آنها دسته بندی میشوند.
- دسته بندی بر اساس گروههای متصل(به عنوان مثال سولفات ها و نیترات ها): این دسته بندی براساس گروه های مانند نیترات و … صورت میگیرد. مانند سولفات ها: تمامی سولفات ها در کنار یکدیگر دسته بندی میشوند.
- سایر
- فلزی
در هرکدام از دسته بندی های بالا میشود ریزتر شد یا دسته بندی های جدیدی معرفی کرد که بسته به مواد و میزان استفاده از هرکدام دارد.
پاسخی بگذارید