کدهای بین المللی مواد شیمیایی (آموزشی)

مواد شیمیایی دارای کدبندی های بین المللی هستند که برای شناسایی مواد از این کد ها تحت عنوان “کدهای بین المللی مواد شیمیایی” استفاده می شود. در مقاله پیش رو به بررسی این سیستم های بین المللی می پردازیم.

این کد های مواد شیمیایی برای شناسایی خطرات در حمل و نقل و یا استفاده ی مواد شیمیایی استفاده میشوند و تنها بیان کننده ی ماده ی شیمیایی داخل طرف هستند و تعیین کننده ی شرکت تولید کننده نمی باشند.

عدد UN

عدد UN یا UN Number یک سیستم کدگذاری عددی چهار رقمی است که بصورت بین المللی برای شناسایی کالاهای خطرناک وضع شده است. این اعداد از UN0001 تا UN3500 بوده و از سوی کمیته تخصصی حمل و نقل کالاهای خطرناک ملل متحد مشخص شده اند. در این سیستم ممکن است یک عدد UN اختصاصاً مربوط به یک ماده باشد (مانند فنل با UN1671) گاهی نیز یک عدد ممکن است متعلق به گروهی از مواد با خطرات مشابه باشد. در مواردی چنانچه ماده ای در حالت های جامد و مایع خصوصیات متفاوتی داشته باشد ممکن است اعداد مختلفی را به خود اختصاص دهد.

عدد NA

عدد NA یا NA Number مربوط به امریکای شمالی بوده و با توجه به اینکه توسط دپارتمان حمل و نقل ) (Department of Transportationامریکا وضع شده است به نام عدد DOTنیز شناخته می شود. این سیستم کدگذاری مشابه سیستم عددی UNبوده با این تفاوت که برخی مواد که فاقد عدد UNهستند ممکن است دارای عدد NAباشند. این اعداد اضافه تر شامل NA8000تا NA9999می باشند.

عدد ثبت CAS

عدد ثبت CAS یا CAS Registry Number یک سیستم کدگذاری عددی با فرمت xxx-xx-x است که برای شناسایی عناصر و ترکیبات شیمیایی مختلف وضع شده است (مانند بنزن با CAS No. 71-43-2) این سیستم توسط سرویس خلاصه شیمیایی (Chemical Abstracts Service) که در واقع شاخه ای از انجمن شیمی امریکا می باشد فراهم شده است. از آنجا که یک ماده ممکن است دارای اسامی مترادف و متفاوتی باشد هدف از این سیستم آسان نمودن شناسایی و جستجوی اطلاعاتی مواد می باشد بطوریکه اکثر سیستم های اطلاعاتی امکان جستجو از طریق این سیستم ثبت را فراهم می آورند.

عدد IUPAC

عدد IUPAC یا IUPAC Number یک سیستم کدگذاری بین المللی برای شناسایی مواد شیمیایی بوده و به منظور ارائه یک روش استاندارد و قابل درک برای شناسایی اطلاعات مولکولی مواد و آسان نمودن جستجوی این اطلاعات وضع شده است. سیستم ایوپاک توسط اتحادیه بین المللی شیمی محض و کاربردی تدوین شده است (International Union of Pure and Applied Chemistry)

عدد RTECS

عدد RTECSیا RTECS Number عبارت است از یک سیستم ثبت اثرات سمی مواد شیمیایی(Registry of Toxic Effects of Chemical Substances ) با فرمت ABxxxxxxx می باشد(مانند بنزن با RTECS #: CY1400000). این سیستم ثبت و اطلاعاتی مواد که توسط NIOSH و با استفاده از مطالعات سم شناسی موجود تدوین شده است برای دست یابی به اطلاعات سم شناسی در مورد یک ماده شیمیایی مورد نظر کمک می نماید.

کدهای مربوط به اقدامات اضطراری

علاوه بر کدهای بین المللی مواد شیمیایی که به منظور شناسایی مواد شیمیایی بوجود آمده است، کدهایی نیز تحت عنوان کدهای اقدامات اضطراری(Emergency action codes) ارتقاء یافته اند که اطلاعات لازم را برای موارد اضطراری فراهم می آورند. از این قبیل کدها می توان کدهایی نظیر کد Hazchem، لوزی NFPA و کد Kemler را نام برد.

منبع:

دستورالعمل وزارت بهداشت