محیط کشت به محیطی گفته میشود که در آن مواد لازم برای رشد و تکثیر سلولها قرار دارد. محیط کشت به صورت جامد، مایع یا ژل است. این مایع شرایط مناسب را برای رشد و تکثیر سلولها فراهم میکند.
محیط کشت کاربرد های زیادی دارد. عمده کاربرد آن در کارهای تحقیقاتی و برای بررسی میکروبها، سلولهای خود بدن و یا آزمون های بیولوژیکی است.
در ادامه مقاله به انواع محیط کشت و کاربردهای آن بیشتر خواهیم پرداخت.
شرایط مناسب برای رشد سلولی عبارتند از:
محیط کشت ها بسته به کاربرد به صورت مایع و جامد مورد استفاده قرار میگیرند. در بسیاری از مراحل کار کشت سلولی، آزمون های بیولوژیکی، جدا کردن سلول ها از سطح و غیره از محیط کشت استفاده میشود(کاربرد آن تنها به یک مرحله محدود نمیشود).
محیط کشت به طور کلی باید شامل موارد زیر باشد:
معمولا گلوکز یا گلوتامین است. به عنوان منبع انرژی به کار میرود.
برای ساخت پروتئین ها درون سلول استفاده میشود.
زنده مانی و رشد سلولی را بهبود میبخشند.
غلظت محلول نمکی بسیار مهم است. این محلول باید بتواند فشار اسمزی را به خوبی تنظیم کند و یونهای فلزی ضروری را فراهم کند. این بونها به کارکرد پروتئینها کمک میکنند.
این رنگ به عنوان نشانگر pH استفاده میشود. رنگ آن در pH اسیدی نارنجی و قرمز است.
از آن برای تنظیم pH در محیط استفاده میشود.
برای داشتن محیط کشت مناسب برای رشد و تکثیر سلولها، داشتن تمامی موارد بالا لازم است.
جدای از اجزای محیط کشت، برای کشت سلولها لازم است که شرایط رشد زیر نیز فراهم باشند:
نکته: مقادیر نوشته شده برای شرایط رشد به صورت معمول هستند و بسته به شرایط ممکن است متفاوت باشند.
محیط کشت برای کاربردهای خاص زیادی از قبیل تسهیل تشخیص، شمارش و جداسازی انواع خاصی از سلولهای استفاده میشود. برای رسیدن به این کاربردها، تعداد بسیار زیادی از محیطهای کشت موجود هستند.
این محیط های کشت به نسبت دیگر محیط ها ساده تر هستند و حاوی آب و مواد مغذی هستند. معمولا از آنها برای جداسازی اولیه سلولها و میکروارگانیسم ها استفاده میشود.
به این محیط های کشت فاکتور رشد نیز اضافه شده است. به محیطهای کشت غنی مواد مغذی اضافه تری به شکل خون یا سرم اضافه میشود. از این محیطهای کشت برای رشد سلولها استفاده میشود. آگار خون، آگار شکلات و سرم لوفلر تعدادی از محیطهای کشت غنی هستند.
این نوع محیط کشت برای منع و جلوگیری از رشد باکتریهای آلوده کننده و بازیابی پاتوژن از ترکیبی از باکتری ها استفاده میشود. اگرچه محیط کشت های انتخابی برپایه آگار هستند و محیط کشت های غنی مایع هستند، اما هردوی آنها هدف یکسانی دارند. محیط کشت های آگار میتوانند با اضافه کردن عامل های منع کننده ای که به پاتوژنهای خاصی آسیب نمیرسانند، انتخابی شوند. این عاملها عبارت از آنتی بیوتیک ها، رنگ ها، مواد شیمیایی و pH هستند. از ترکیب تمام اینها نیز استفاده میشود.
مثالهایی از محیط کشت انتخابی:
محیط کشت تمایزی(Differential/ indicator medium)این محیط کشت ها جوری طراحی شده اند که باکتری های متفاوت میتوانند بر اساس رنگ کلونیشان تشخیص داده شوند. این محیط های کشت اجازه رشد انواع مختلفی از یاخته ها(سلولها) را میدهند اما از نظر شکل کلونی آنها قابل تمییز است.
مثالهایی از محیط کشت تمایزی:
نمونه های بالینی باید بلافاصله پس از جمع آوری و برای جلوگیری از رشد بیشتر آنها یا آلوده شدن به آزمایشگاه منتقل شوند. برای اینکار از محیط کشت های ترابری استفاده میشود. این محیط ها از خشک شدن نمونه و رشد بیش از حد باکتری های ناخواسته جلوگیری میکنند. اضافه کردن ذغال باهث خنثی شدن عوامل منع کننده میشود.
مثالهایی از محیط کشت های مناسب برای جابجایی:
باکتری های بی هوازی برای رشد نیاز به محیط خاصی با مقادیر کمی از اکسیژن دارند.
مثالهایی از محیط کشت بی هوازی:
متیلن بلو یا رزازورین یک نشانگر اکسید-احیا است که درون محیط کشت قرار میگیرد. در شرایط احیا متیلن بلو بدون رنگ است.
این محیط ها برای سنجش ویتامین ها، اسیدهای آمینه و آنتی بیوتیک ها استفاده میشوند.
در ویدئو زیر نحوه آماده سازی محیط کشت آگار با استفاده از پودر آگار آموزش داده شده است.
کارکنان آزمایشگاه، هر چقدر اقدامات احتیاطی را صحیح انجام دهند، باز هم احتمال دارد در بعضی مواقع، وقایع ناگوار رخ دهد. در چنین شرایطی اقدام سریع ضروری است و اگر در آزمایشگاه، حادثه با ماده خطرناکی رخ بدهد، استفاده از دوش ایمنی یا چشم شوی یکی از اولین کارهایی است که باید انجام شود. بنابراین […]
امروزه کاربرد نانولوله های کربنی در صنعت، پزشکی و بسیاری حوزه ها بسیار افزایش پیدا کرده است. در مقاله پیش رو به معرفی نانولوله های کربنی و کاربردهای آنها خواهیم پرداخت. و با کاربرد نانولوله های کربنی آشنا می شویم. خرید نانولوله کربنی نانولوله کربنی چیست؟ نانولوله های کربنی، یکی از انواع نانومواد هستند که […]
ارلن ارلن یا ارلن مایر فلاسک یکی از شیشه آلات آزمایشگاهی پرکاربرد بوده و این ظروف آزمایشگاهی به شکل مخروطی است. خرید ارلن انواع ارلن مایر درپیچ دار: جهت کشت و نگهداری مواد دهانه گشاد: جوشاندن مایعات، جداسازی و به حجم رساندن دهانه تنگ: عمدتا برای تیتراسیون و تبلور مجدد، میکروبیولوژی مورد استفاده است. مزیت ارلن دهانه تنگ […]
جوهر نمک و وایتکس هر دو از تمیزکننده های مورد استفاده در منازل و صنعت می باشند اما تفاوت این دو ماده در چیست؟ جوهر نمک یا همان هیدروکلریک اسید با فرمول شیمیایی HCL یکی از مهم ترین حلال ها برای استفاده صنعتی و خانگی به شمار می رود. این اسید به علت خورندگی و […]
