بدن ما از انواع مختلف سلول های خونی تشکیل شده است. این سلول ها که دارای اشکال و اندازه های مختلفی هستند، طبق ساختار خود رنگ آمیزی می شوند. بنابراین سلول ها را به 3 دسته خنثی، اسیدوفیل و بازوفیل تقسیم می کنند. گروهی از سلول ها یا اجزای سلولی که خاصیت بازوفیلی دارند، تمایل زیادی به جذب رنگ های اسیدی و در مقابل گروهی از سلول ها که خاصیت اسیدوفیل دارند تمایل بیشتری به جذب رنگ های بازی دارند. به همین دلیل تمامی محلول های رنگ آمیزی مورد استفاده در آزمایشگاه ها ترکیبی از این سه نوع است.
یکی از پرکاربرد ترین محلول های رنگ آمیزی برای سلول های خونی ، رنگ های رومانوفسکی است. این دسته از رنگ ها دارای دو جزء اساسی بازی(متیلن بلو) و اسیدی(ائوزین یا آزور) است. رنگ های رومانوفسکی به 4دسته زیر تقسیم می شوند:
1.رنگ گیمسا
2.رنگ لیشمن
3.رنگ رایت
4.رنگ Field’s
که در این مقاله به بررسی روش رنگ آمیزی گیمسا خواهیم پرداخت.
گیمسا به عنوان یکی از رایج ترین و محبوب ترین رنگ آمیزی میکروسکوپی در دنیا شناخته می شود. در واقع گیمسا مخلوط استاندار شده ای از رنگ های(آزور، ائوزین و متیلن بلو) است که اولین بار توسط شیمی دان آلمانی به نام گوستاو گیمسا ساخته شد. گاوستاو گیمسا از محلول بدست امده برای اولین بار در پروژه تحقیقاتی انگل ایجاد کننده مالاریا استفاده کرد. فرمول شیمیایی گیمسا C14H14ClN2S بوده و جرم مولکولی آن 291.8 گرم بر مول است.
رنگ گیمسا به دلیل ساختار منحصر به فرد خود در بسیاری از بخش های مختلف آزمایشگاهی(هماتولوژی،سیتولوژی، هیستولوژی،میکروبیولوژی و…) کاربرد داشته و به عنوان رنگ همه کاره از آن یاد می شود.
1.محلول گیمسا
2.بافر با پی اچ 7.2(جهت رقیق سازی محلول های رنگ آمیزی)
3.اسلاید شیشه ای
4.آب مقطر
5.پیپت پاستور
6.کوپلین جار یا پتری دیش
7.نمونه خون(خون تازه مویرگی یا جمع آوری شده از رگ که حاوی EDTA باشد)
1.پودر گیمسا(3.8 گرم)
2.متانول خالص(250 میلی لیتر)
3.گلیسرول(250میلی لیتر)
4.ترازو آزمایشگاهی
5.قاشق اندازه گیری
6.استوانه مدرج
7.قیف شیشه ای یا پلاستیکی
8.بطری شیشه ای درپیچ دار تیره(حجم 500 میلی لیتر)
9.کاغذ توزین
10.مهره های شیشه ای تمیز شده با الکل(3تا5 میلی متر)
11.شیکر
فروش رنگ آماده مصرف گیمسا
1.یک قطره خون از توسط لوله مویین از لوله آزمایش برداشته و بر روی لام آزمایشگاهی تمیز قرار دهید.(درصورتی که از نمونه خون پاشنه ای یا انگشت استفاده می کنید، اولین قطره خون را دور بریزید)
2.با استفاده از لام تمیز دیگری قطره خون ریخته شده را به آرامی پخش کنید(زاویه لامل 30تا 45 درجه نسبت ببه سطح لام باشد)
3.اجازه دهید لام در معرض هوا کاملا خشک شود
4.تمامی قسمت های نمونه روی لام را به متانول آغشته کرده و اجازه دهید کاملا خشک شود.(جهت فیکس یا تثبیت شدن نمونه)
5.نمونه را به محلول گیمسا که به نسبت 1:20 رقیق شده به مدت 20 دقیقه آغشته کنید(برای رقیق شدن محلول گیمسا از بافر فسفات استفاده کنید)
6.پس از گذشت 20 دقیقه لام را با مقدار آب مقطر شست و شو دهید.(از شست و شوی بیش از حد خودداری کنید زیرا باعث بی رنگ شدن لکه خونی می شود)
7.لام را در معرض هوا قرار داده تا کاملا خشک شود.(از خشک کردن نمونه در دستگاه انکوباتور اجتناب کنید)
8.نمونه را جهت بررسی میکروسکوپی بر روی میکروسکوپ قرار داده و با لنز 40 یا 100 می توانید اجزای سلولی نمونه را بررسی نمایید.
جهت مشاهده فیلم مراحل آماده سازی اسلاید نمونه روی عبارت زیر کلیک نمایید.
هسته | آبی |
سیتوپلاسم | آبی کم رنگ |
گلبول قرمز | صورتی مایل به قرمز |
پلاکت | گرانول های بنفش |
نوتروفیل | هسته های مایل به بنفش با سیتوپلاسم صورتی |
ائوزینوفیل | گرانول های قرمز یا نارنجی همراه با سیتوپلاسم صورتی و هسته بنفش |
بازوفیل | گرانول های درشت آبی با هسته بنفش |
لنفوسیت | هسته آبی تیره همراه با سیتوپلاسم آبی روشن |
مونوسیت | هسته بنفش و سیتوپلاسم صورتی |
پلاسمودیوم ویواکسPlasmodium vivax (عامل مالاریا) |
نقطه های گرد قرمز یا صورتی در سطح گلبول قرمز |
1.درصورت تهیه گستره خونی ضخیم، هنگام رنگ آمیزی از محلول رقیق شده گیمسا به نسبت 1:50 استفاده کنید. برای این کار 1 میلی لیتر محلول گیمسا را با 49 میلی لیتر بافر فسفات ترکیب کرده و نمونه را به مدت 3تا 5 دقیقه به آن آغشته کنید.
2.برای رنگ آمیزی دقیق تر، بهتر است گسترش های نازک و ضخیم نمونه در دو لام مجزا تهیه شود. درصورتی که در یک لام خونی دو نوع گسترش ضخیم و نازک وجود داشت، مراحل رنگ آمیزی آن مشابه گستره خونی ضخیم خواهد بود.
3.برای بررسی میکروسکوپی نمونه، از مطالعه بر روی قسمت های ضخیم و یا بسیار نازک خودداری فرمایید. زیرا تراکم سلول ها در این مناطق مناسب نبوده و باعث ایجاد خطا در تشخیص می شود.
کات کبود یا همان سولفات مس ماده ای مفید است که کاربردهای فراوانی در صنعت کشاورزی، شیمی و سایر صنایع دارد. با توجه به اهمیتی که این ماده دارد در این مقاله قصد داریم به شناخت بیشتر کات کبود یا سولفات مس و کاربردهای آن بپردازیم. کات کبود که نام دیگر آن مس(II) سولفات 5 […]
زمانی که اسید ضعیف و نمک آن یا باز ضعیف و نمک آن با هم مخلوط شوند، محلول بافر به وجود میآید که اصطلاحا به آن بافر گفته میشود. مهمترین خصوصیت محلولهای بافر این است که در صورت اضافه شدن مقدار کمی اسید یا باز قوی، PH محلول تغییری نمیکند. به عبارت دیگر میتوان گفت […]
در صنایع مختلف همچون غذایی، دارویی، پزشکی و داروسازی، کشاورزی و دامپروری و تصفیه خانه ها اندازه گیری اسیدی بودن مایعات از اهمیت ویژه ای برخوردار است که امروزه توسط دستگاه های pH متر اندازه گیری می شود. پی اج متر چیست؟ اصطلاح pH از دو کلمه Power و Hydrogene گرفته شده است و نشان […]
محیط کشت (Potato Dextrose Agar (PDA یا سیب زمینی دکستروز آگار برای پرورش قارچ ها و مخمرهای مهم از نظر بالینی مورد استفاده قرار می گیرد. محیط کشت PDA یک محیط کشت غنی و کلی برای انواع مخمرها و قارچ ها است و برای جلوگیری از رشد باکتری ها می تواند حاوی آنتی بیوتیک و […]