دستگاه انکوباتور چیست؟

یکی از ابزار های مورد استفاده در آزمایشگاه های بیولوژی و میکروبیولوژی جهت کشت و رشد دادن نمونه هایی مانند بافت و میکروارگانیسم ها دستگاه انکوباتور(incubator) است. انکوباتور با کنترل کردن میزان رطوبت، دما، فشار هوا، میزان دی اکسید کربن و  میزان اکسیژن شرایط مورد نیاز برای زنده ماندن و رشد میکروارگانیسم ها فراهم می کند.
فروش انکوباتور

انکوباتور در گذر زمان

اولین انکوباتور های به وجود آمده در چین و مصر باستان بود. این انکوباتورها  متشکل از اتاق هایی بودند که توسط آتش محفظه داخلی اتاق گرم شده تا شرایط لازم برای  تخم مرغ های تازه را تا زمان بیرون آمدن جوجه در آن فراهم کنند. در قرن 19 میلادی با پیشرفت علم پزشکی از دستگاه انکوباتور برای نگهداری و نجات جان نوزادانی که کمتر از 37 هفته به دنیا آمدند استفاده می شد. در قرن 20 میلادی اولین انکوباتور های آزمایشگاهی جهت شناسایی میکروارگانیسم ها و تشخیص صحیح آن ها تولید و مورد استفاده قرار گرفت.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی نسل جدیدی از انکوباتور ها تولید شده که با توجه به ویژگی آن ها مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر موارد گفته شد یکی دیگر از کاربرد های دستگاه انکوباتور استفاده در آزمایشگاه ژنتیک جهت کشت و تکثیر بافت برای استخراج ماده ژنتیکی(DNA) جهت ساخت ارگانیسم های مختلف است.

اجزای اصلی انکوباتور

محفظه نگهداری نمونه

محفظه نگهداری نمونه یک محفظه دو جداره عایق بندی شده از جنس استیل ضد زنگ و یا آلومینیوم است تا امکان ورود و خروج گاز های داخل محفظه با بیرون به حداقل کاهش یابد. وجود استیل ضد زنگ به کار برده شده در محفظه باعث می شود تا محیط داخل انکوباتر در مقابل دمای بالا، رطوبت، ریزش احتمالی مایعات و نمونه ها و همچنین زنگ زدگی و خوردگی در امان باشد.

سیستم تنظیم دما

به طور کلی تنظیم گرمای محفظه داخل انکوباتور توسط هیتر های الکتریکی انجام می شود. انتقال گرمای ایجاد شده توسط دو روش Conduction (انتقال گرما از طریق جسم جامد) و Convection (انتقال گرما توسط حرکت یک مایع) صورت می گیرد. اگر چه مرسوم ترین حالت انتقال گرما توسط هوا انجام می شود به همین علت وجود هواکش هایی جهت همرفت اجباری لازم است تا دمای محفظه در تمامی نقاط یکسان باشد. سیستم های کنترلی به کار برده شده مانند ترموکوبل ها، ترموستات ها و یا دیگر عوامل نیمه رسانا جهت کنترل دمای داخلی محفظه انکوباتور استفاده می شوند.

سیستم کنترل گاز

برخی از انکوباتور ها بسته به موارد استفاده قابلیت ترکیب گاز را داخل محفظه دارند. در این حالت وجود سنسور های اندازه گیری جهت بررسی میزان سطح گازهای موجود در محفظه ضروری بوده تا در صورت کاهش از طریق مخزن موجود تامین گردد.

سیستم کنترل رطوبت

وجود رطوبت جهت رشد و تکثیر میکروارگانیسم ها لازم و ضروری است. به همین دلیل سنسور هایی در انکوباتور تعبیه شده تا رطوبت لازم برای نمونه را کنترل نماید. رطوبت موجود در محفظه از طریق گرم شدن مخزن آب و ایجاد بخار تامین می شود.

نکات مهم طرز کار با دستگاه انکوباتور

• طبق استاندارد های آزمایشگاهی وجود یک کلید ضرروی جهت قطع برق در مواقع اضطراری به دور از دستگاه انکوباتور لازم و ضروری است.
• سطحی که انکوباتور روی آن قرار خواهد گرفت باید تراز شده و دارای تهویه مناسب بوده و از نظر دمایی گرم و مرطوب نباشد.
•  جهت راحتی در استفاده از انکوباتور حداقل فاصله لازم (16cm) از طرفین رعایت شود.
• از قرار دادن اجسام در مقابل دریچه تهویه انکوباتور جدا خودداری شود.
• هنگام نظافت دستگاه را خاموش کرده و تا زمان خشک شدن کامل آن را روشن نکنید.
• هنگام ضدعفونی کردن محفظه داخلی انکوباتور از محلول هایی با پی اچ 5 تا 8 استفاده شود.
• جهت گردش بهتر هوای داخل محفظه نمونه ها را با فاصله از هم قرار دهید.
• از قرار دادن مواد اشتعال زا داخل محفظه انکوباتور جدا خودداری کنید.
• هنگام استفاده از دستگاه از دستکش های مناسب( یکبار مصرف لاتکس) استفاده شود.