کربوکسی متیل سلولز، انواع و کاربردها

کربوکسی متیل سلولز، CMC یا سلولزگام یک گرد سفیدرنگ و بی بود است که امروزه در دو گرید خوراکی و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.

کربوکسی متیل سلولز از مشتقات سلولز است که در آن به جای برخی از گروه های هیدکروکسیل (-OH) گروه کربوکسی متیل (-CH2-COOH) جایگزین شده است. این ماده یک پلیمر آنیونی است.

این ماده ویژگی هایی دارد که آنرا برای استفاده در کابردهای مختلف بسیار مناسب می کند. در ادامه برخی از این خواص و ویژگی ها را برایتان آورده ایم:

• به خوبی در آب حل می شود.
• از نظر بیولوژیکی بی خطر است. به همین دلیل است که در بسیاری از صنایع آرایشی، بهداشتی و خوراکی استفاده می شود.
• خاصیت امولسیون کنندگی و غلیظ سازی دارد. این ماده کاربرد زیادی در تغییر گرانروی مایعات، غلیظ سازی و ساخت چسب دارد.

خواص بالا موجب میشود که این ماده کاربرد بسیار زیادی در صنایع آرایشی، دارویی، چسب، رزین، کاغذ، غذایی و کاشی و سرامیک پیدا کند.

فروش سی ام سی صنعتی

فروش سی ام سی آزمایشگاهی

انواع کربوکسی متیل سلولز

کربوکسی متیل سلولز انواع خاصی ندارد و تنها دسته بندی ای که معمولا مورد استفاده قرار میگیرد، بسته بندی بر اساس گرید آن است:

کربوکسی متیل سلولز خوراکی

این گرید از کربوکسی متیل سلولز برای استفاده در صنایع خوراکی، دارویی و بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد و قیمت بیشتری نسبت به گرید صنعتی دارد.

کربوکسی متیل سلولز صنعتی

این گرید از کربوکسی متیل سلولز برای استفاده در صنایعی مانند کاغذ که ارتباط خاصی با بدن موجود زنده ندارند، استفاده کرد.

کاربرد کربوکسی متیل سلولز

همانطور که گفته شد، کربوکسی متیل سلولز با توجه به خواصی که دارد، در کابردهای متعددی مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه به برخی از این کاربردها خواهیم پرداخت.

کاربرد کربوکسی متیل سلولز در صنعت غذایی

کربوکسی متیل سلولز خوراکی، با عنوان صمغ سلولز نیز شناخته می شود. سلولز مورد استفاده برای سنتز این ماده را معمولا از پنبه یا خمیر چوب استفاده می شود.

این ماده به طور عمده به عنوان افزودنی به مواد غذایی اضافه می شود. از آن برای مقاومت بستنی در برابر ذوب شدن، تولید شیرینی ها، کلوچه، انواع آبمیوه و نوشیدنی های مختلف، محصولات لبنی و غیره استفاده می شود. همچنین از کربوکسی متیل سلولز برای محافظت و پایدار کردن پروتئین ها نیز استفاده می شود.

کاربرد کربوکسی متیل سلولز در شوینده ها

کربوکسی متیل سلولز م یتواند موجب معلق شدن چرک و کثیفی ها شود. استفاده از آن در شوینده ها باعث غلیظ شدن امولسیون مواد شوینده شده و با ورود به تاروپود چرک و چربی هارا معلق می کند. از اینها گذشته، این ماده به پوست هم آسیبی نمیرساند و بدون هیچگونه خطری میتواند در شوینده ها مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربرد کربوکسی متیل سلولز در  کاغذ

این ماده باعث افزایش مقاومت کاغذ در برابر سایش، یکنواختی سطح، کاهش شکنندگی و افزایش کشش و سختی کاغذ می شود. یک لایه چسبنده روی سطح تشکیل می شود که باعث افزایش استحکام و انعطاف پذیری سطح در برابر تاشدن می شود.

کاربرد کربوکسی متیل سلولز در چسب

این ماده بدلیل ایجاد یک لایه نازک روی سطح و داشتن کشش سطحی بالا، به عنوان یکی چسب خوب در چسب کاغذ های دیواری، چسب چرم، چسب خمیر کاغذ و … کاربرد دارد.

کاربرد کربوکسی متیل سلولز در رنگ و رزین

این ماده در رنگ های امولسیون، به عنوان عامل کنترل گرانروی (ویسکوزینه) استفاده می شود و تاثیر زیادی روی سهولت حرکت قلم مو دارد. همچنین در زنگ های محلول از این ماده برای پرکردن منافذ سطوحی که دارای منفذهای زیاد هستند استفاده می شود.

کاربرد کربوکسی متیل سلولز در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی

این ماده بدلیل اینکه خطری برای بدن ندارد، به کرات در صنایع دارویی و بهداشتی استفاده می شود. عمده استفاده آن برای معلق سازی ذرات، افزایش غلظت و روانساز است.

در بالا تعدادی از کابردهای عمده کربوکسی متیل سلولز آورده شدند اما بدیهیست که این تمامی کاربردهای این ماده نیست و این ماده در صنایع دیگری مانند نساجی، کاشی و سرامیک، باتری سازی، چاه های نفت، جوشکاری، چرم، فرش و موکت، استخراج معادن، سموم و ساختمان نیز کاربرد دارد اما متاسفانه بررسی تمام این کاربردها از حوصله این مقاله خارج است.