متالورژی پودر یکی از شاخه‌های علم متالورژی است که در آن مواد را به ذرات ریز تبدیل نموده و با حرارت دادن و انجام شدن عمل تف جوشی (سینترینگ) قطعه مورد نظر تولید می­شود. تولید این پودر از مواد با اندازه‌های مختلفی انجام می­گیرد. ذرات با اندازه ریزتر برای متالورژی پودر مورد استفاده است زیرا اندازه درشت برای ذرات باعث ایجاد تخلخل بیشتر در قطعه مورد نظر می­شود. کاهش اندازه ذرات نیز باعث افزایش خواص مکانیکی در قطعه می‌شود. دمای تف جوشی نیز با کاهش اندازه ذره کاهش می‌یابد.

با توجه به ویژگی‌هایی که برای اندازه ریز ذرات بیان شد نیاز است که تفکیک نمودن ذرات انجام گیرد. این فرایند با استفاده از روش‌هایی همچون روش میکروسکوپی، الک کردن، ته نشین سازی، پراکندگی نور، بستن مسیر نور و غیره انجام می­گیرد. در ادامه به روش الک کردن برای تعیین اندازه پودر به ویژه تعیین اندازه پودر‌های سرامیکی پرداخته می‌شود.

خرید الک آزمایشگاهی

الک آزمايشگاهي

الک آزمايشگاهي وسيله‌ای است که جهت دانه بندي و اندازه گيري اندازه ذرات نمونه‌های پودری استفاده می­شود. توري و فريم الک‌ها معمولا از جنس stainless steel یا فولاد زنگ نزن ساخته شده است. توری الک‌های آزمايشگاهی با توجه به استاندارد می‌تواند از اندازه 25 ميکرون تا 101 ميلی متر ساخته شود.

سوراخ‌های اين الک‌ها همه داراي اندازه دقيق و مشخص‌اند. این الک‌ها برای آزمایش تعیین اندازه دانه استفاده می‌شود. برای انجام آزمایش الک بايد همه الک‌ها در اندازه‌های مختلف را بر روي هم قرار داد. در بخش بالا الک‌هاي با سوراخ بزرگتر و در پایین الک‌هاي با سوراخ ريزتر قرار می‌گيرند. سپس ماده و یا خاک با اندازه دانه بندی مختلف را از بالا روی الک‌ها ریخته می شوند و جداسازی صورت می­گیرد. حال که ذرات در دانه بندی‌های مختلف طبقه بندی شدند نیاز است که اندازه آنها تعیین شود. این اندازه از روی اندازه الک مشخص می‌شود.

نام گذاری الک‌ها

الک‌ها را به طور معمول با مش بیان می‌کنند. به تعداد روزنه در يك اينچ خطي از الک، مِش (Mesh) گفته می‌شود. مش بندی الک ها توسط سیم‌های فولادی انجام می‌گیرد که در هم بافته شده اند. در مواقعی كه الک بايد وزن بالایی را تحمل كند، از سيم‌هاي ضخيم­تر و قطورتر براي ساخت الک استفاده مي­کنند. استفاده از سيم­هايی قطورتر باعث می‌شود که سوراخ‌ها كوچك­تر شوند و شماره مش نیز به مراتب پایین تر بیاید. به جهت در صنايع مختلف استانداردهاي گوناگونی براي تعيين عدد مش الک‌ها استفاده می‌شود که مهم ترین آن استاندارد ASTM است.

روش‌های دیگری از جمله روش تیلر نیز وجود دارد که يكي از روش­هاي معروف و استاندارد در تعیین اندازه­‌ي مِش الک است. اندازه مِش تيلر تعداد روزنه در يك اينچ مربع را مشخص می­کند. محاسبه ابعاد روزنه­ها در الک، همانند روش ASTM صورت می­گیرد با این تفاوت که ابتدا باید تعداد روزنه در هر اینچ محاسبه شود.

روش تعیین مش الک توسط روش استاندارد ASTM

مش یک استاندارد جهانی است که به منظور بررسی پراکندگی ذرات مورد استفاده قرار می‌گیرد و در ابتدا برای اولین بار در دهه ۸۰ میلادی ابداع شد. از نظر لغوی، کامه «مِش: Mesh» به معنای «توری» است، اما در این کاربرد، مقیاس مش دقیقا به معنیِ تعداد سیم های موجود در یک مساحت معین اشاره دارد. آزمون غربال کردن را معمولا طبق استانداردهای جهانی ASTM C136 ،ASTM E11 ،AFS 1105 انجام می‌دهند. هر الک یک شماره مش استاندارد (AFS Sieve Mesh No) دارد که برابر با تعداد سوراخ الک در طول یک اینچ است. اندازه روزنه الک (Sieve Opening Size) با توجه به شماره مش و قطر سیم‌های الک محاسبه می شود. ضخامت این سیم ها نیز در این استاندارد نقش معینی دارند. هر چه تعداد این سیم ها در یک مساحت معین بیشتر باشد، ذرات ریزتری از آن خارج می شود. مثلا در مش 800 اندازه ذرات زیر 10 میکرون میتوانند از توری عبود کنند. در حقیقت در این مش تعداد 800 عدد سیم در 0.0152 میلی‌متر مربع وجود دارد.

برای تبدیل عدد مش به اندازه سوراخ به صورت زیر عمل می‌کنیم.

عدد مش، تعداد سوراخ‌ها را در اینچ نشان می­دهد. قطر سیم‌های فولادی نیز برای هر الک مشخص است. یک اینچ محاسبه شده نیز از وسط سیم ابتدایی تا انتهایی است. درنتیجه باید از یک اینچ که تقریبا 2.54 سانتی متر است، قطر تعداد سیم‌ها (تعداد سیم‌ها همان عدد مش است) را کم کنیم و سپس بر عدد مش تقسیم کنیم. عدد حاصل اندازه سوراخ را مشخص می­کند.

جدول تبدیل مش به میکرومتر