الگوهای طیف سنجی فوتوالکترونی پرتو ایکس (XPS)، به صورت شدت فوتوالکترون بر حسب انرژی پیوند بیان میشوند. این الگوها ممکن است دارای سه پیک در زمینه باشندکه ناشی از انتشار نور از سطوح الکترونی مرکزی، انتشار نور از سطوح ظرفیت و انتشار الکترون اوژه در اثر تحریک با پرتو ایکس میباشد. شکل زیر الگوی طیف سنجی فوتوالکترونی پرتو ایکس سطح نقره را نشان میدهد که درآن پیک های سطوح انرژی مرکزی، به صورتs 3،p3و d3 نشان داده شده است. پیک سطح ظرفیت بهصورت d4 و پیکهای اوژه به صورت MNN نشان داده شده اند. پیک های فوتوالکترون سطوح انرژی مرکزی، پیک های اصلی مورد استفاده برای آنالیز عنصری هستند. پیک های ظرفیت آنهایی هستند که دارای انرژی پیوند پایین (0تا 20الکترونولت) هستند و بیشتر برای مطالعه های ساختار الکترونیکی مواد مورد استفاده اند. پیک های اوژه، که از فرایند اوژه تحریک شده توسط پرتو ایکس تولید شده اند نیز برای آنالیز شیمیایی مفید هستند.
شکل 1-الگوی طیف سنجی فوتوالکترونی پرتو ایکس از نقره تحریک شده با MgKαبا انرژی عبوری 100 الکترون ولت.
طیف سنجی فوتوالکترونی پرتو ایکس و طیف سنجی الکترونی اوژه ابزارهای قدرتمندی برای آنالیز شیمیایی سطح هستند. این روش ها میتوانند عنصرهای شیمیایی را در لایه درونی چندین نانومتری از سطح شناسایی کنند. نکته مهم این است که موقعیتهای پیک عنصرها درطیف های طیف سنجی فوتوالکترونی پرتو ایکس و طیف سنجی الکترونی اوژه، نسبت به موقعیت شیمیایی (پیوند شیمیایی با عناصر دیگر) آنها حساس هستند. برای مثال، موقعیت های پیک کربن در 2CO و هیدروکربن های اشباع با یکدیگر متفاوت است. این پدیده که به انتقال شیمیایی در طیف های طیف سنجی فوتوالکترونی پرتو ایکس و طیف سنجی الکترونی اوژه معروف است، اطلاعات اضافی برای آنالیز شیمیایی فراهم می کند. طیف سنجی فوتوالکترونی پرتو ایکس و طیف سنجی الکترونی اوژه همچنین میتوانند تصاویری از عمق لایه سطحی مواد حجیم را تولید و توزیع های فضایی عنصرهای مختلف درسطح مواد حجیم را آشکار کنند.
دریافت آنالیز XPS
آنالیز کیفی
شناسایی پیک طیف ها، وظیفه اصلی آنالیز کیفی است. برای مثال، از داده های شکل 8-9 میتوانیم جهت شناسایی پیک های الگوهای طیف سنجی الکترونی اوژه استفاده کنیم. انرژی پیوندی عنصرها در سطوح انرژی مرکزی منبع اصلی شناسایی پیک های طیف های طیف سنجی فوتوالکترونی پرتو ایکس هستند. شناسایی پیک در طیف سنجی فوتوالکترونی پرتو ایکس از اهمیت بالایی برخوردار است. علاوه بر مشخصات طیف مورد بحث در بخش قبل، سایر عوامل نظیر انتقال شیمیایی و شارژ سطحی، شناسایی پیک را پیچیده میکنند.
شناسایی پیک
شناسایی پیک درالگوهای طیف سنجی الکترونی اوژه آسان است. پیک ها در الگوی طیف سنجی الکترونی اوژه با مقایسه پیکهای تجربه شده با پیک های شاخص ذکر شده درکتابهای مرجع یا پایگاههای دادهای رایانه ای، شناسایی میشوند. ولی شناسایی پیک ها درطیف های طیف سنجی فوتوالکترونی پرتو ایکس پیچیده تر است، زیرا ممکن است پیک اوژه نیز موجود باشند. معمولاً از دو منبع پرتو ایکس مختلف برای تشخیص پیک اوژه از پیکهای فوتوالکترونی، استفاده میشود. پیک اوژه انرژی جنبشی الکترون اوژه را نشان میدهد که با انرژی پرتو ایکس اولیه تغییر میکند. بنابراین، پیک اوژه در انرژی پیوند مشهود خود درالگوی طیف سنجی فوتوالکترونی پرتو ایکس با تغییر منبع پرتو ایکس، جا به جا میشود. برای مثال، با تغییر تابش از MgKα (6/1253 الکترونولت) به AlKα (6/1486 الکترونولت)، پیک اوژه درطیف طیف سنجی فوتوالکترونی پرتو ایکس233 الکترونولت جا به جا میشود.
گرافن یکی از موادی است که با گسترش فناوری نانو، کاربردهای بسیاری در سراسر جهان یافته است. با این حال شاید برای عده ای سوال باشد که تفاوت “گرافن” و “گرافن اکساید” در چیست. در این مقاله قصد داریم به این پرسش پاسخ بدهیم. برای شناخت گرافن اکساید، ابتدا لازم است با گرافن آشنا شویم. […]
چهارشنبه سوری کم خطر با تمادکالا چهارشنبه سوری، از قدیمی ترین رسوم ایران باستان است. این جشن از غروب آخرین سه شنبه سال تا پس از نیمه شب آخرین چهارشنبه سال است و از اصلی ترین مشخصات این رسم، برپا کردن آتش و پریدن از روی آن است. این رسم در ایران باستان، به عنوان […]
کات کبود یکی از مواد بسیار پرکاربرد در شیمی، کشاورزی و دیگر صنایع است. در این مقاله به معرفی کات کبود و کاربردهای آن خواهیم پرداخت. کات کبود چیست؟ کات کبود یا مس(II) سولفات با فرمول شیمیایی CuSO4(H2O)x، یک ماده کریستالی آبی رنگ و شفاف است که تعداد آبهای آن میتواند از 0 تا 5 […]
برای ضد عفونی کردن دست ممکن است از مواد مختلفی استفاده شود. اما پرکاربردترین آنها الکل ها هستند. در مقاله پیش رو قصد داریم توضیحات بیشتری در این باره ارائه کنیم. عمده ضدعفونی کننده های دست که در بازار یافت می شوند، بر پایه الکل هستند. الکل ها قابلیت تخریب پروتئین های ویروس، باکتری یا […]